CCudzoziemcy pozostający w relacji rodzinnej z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej mogą ubiegać się o szereg uprawnień umożliwiających im legalny pobyt w Polsce, a w dalszej perspektywie – również uzyskanie obywatelstwa. Polskie przepisy przewidują szczególne ułatwienia dla małżonków, dzieci oraz osób pozostających w trwałej relacji rodzinnej z obywatelem RP, dostrzegając znaczenie prawa do życia rodzinnego oraz ochrony więzi osobistych.
Zależnie od sytuacji, możliwe jest uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały lub obywatelstwo. Każda z tych ścieżek opiera się na odrębnych przesłankach i wymaga spełnienia określonych warunków formalnych. W przypadku relacji rodzinnych szczególnie ważna jest nie tylko sama więź, ale także jej trwałość, stabilność oraz zgodność z porządkiem prawnym obowiązującym w Polsce.
Warto podkreślić, że procedury związane z legalizacją pobytu z tytułu więzi rodzinnych uwzględniają nie tylko małżeństwo, ale również inne sytuacje życiowe, takie jak wspólne wychowywanie dzieci, opieka nad osobami wymagającymi wsparcia czy zależność ekonomiczna. Każda z tych okoliczności może stanowić podstawę do udzielenia odpowiedniego zezwolenia pobytowego.
Zezwolenie na pobyt czasowy – członek rodziny obywatela RP
O zezwolenie na pobyt czasowy w związku z życiem rodzinnym z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej mogą ubiegać się cudzoziemcy, którzy:
- pozostają w związku małżeńskim z obywatelem Polski (związek musi być uznawany przez prawo polskie),
- są małoletnimi dziećmi małżonka obywatela Polski, jeśli ten posiada zezwolenie na pobyt czasowy lub stały w charakterze członka rodziny obywatela RP i pozostaje w związku małżeńskim z tym obywatelem.
Zezwolenie może zostać udzielone również w przypadku innych członków rodziny obywatela Polski, jeżeli cudzoziemiec:
- wymaga osobistej opieki obywatela RP z powodu stanu zdrowia,
- pozostaje z obywatelem RP we wspólnym gospodarstwie domowym,
- jest od niego zależny finansowo w kraju pochodzenia.
Zezwolenie może być także wydane osobom, które przebywają z obywatelem RP na terytorium Polski i prowadzą z nim życie rodzinne w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W przypadku rozwodu, separacji, śmierci małżonka lub śmierci rodzica dziecka, kolejne zezwolenie może być wydane na okres nie dłuższy niż 3 lata – jeżeli przemawia za tym ważny interes cudzoziemca.
Co istotne, w przypadku składania takiego wniosku, nie ma obowiązku wykazywania posiadania dochodu, miejsca zamieszkania czy ubezpieczenia zdrowotnego – ani przez cudzoziemca, ani przez obywatela Polski, z którym wspólnie zamieszkuje.
Zezwolenie na pobyt stały – na podstawie małżeństwa
Zezwolenie na pobyt stały może uzyskać cudzoziemiec, który:
- pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem Polski przez co najmniej 3 lata przed dniem złożenia wniosku,
- nieprzerwanie przebywał w Polsce przez minimum 2 lata bezpośrednio przed złożeniem wniosku, na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z małżeństwem z obywatelem RP, lub uzyskał ochronę międzynarodową (status uchodźcy, ochrona uzupełniająca, zgoda humanitarna).
Uwaga: Jeżeli cudzoziemiec rozwiedzie się w ciągu dwóch lat od dnia uzyskania zezwolenia na pobyt stały, decyzja ta może zostać cofnięta – w szczególności, jeśli nie istnieją inne podstawy do dalszego pobytu w Polsce.
Nabycie obywatelstwa polskiego przez małżeństwo
Zawarcie małżeństwa z obywatelem Polski nie skutkuje automatycznym nadaniem obywatelstwa. Aby móc złożyć wniosek o uznanie za obywatela polskiego, cudzoziemiec musi spełnić łącznie dwa warunki:
- nieprzerwanie przebywać na terytorium Polski przez co najmniej 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt stały lub pobytu rezydenta długoterminowego UE,
- pozostawać co najmniej 3 lata w związku małżeńskim z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej.